Amak-i Hayal, yeni harflerle ve sadelestirilmis olarak bircok kez basildigi halde, ciddi bir degerlendirmeye neden konu olamamistir Bu sorunun yaniti, yine yayinlarin kendisindedir. Bu yayinlar, ne yazik ki, eseri ciddi bir degerlendirme konusu kilabilecek bir titizlik ve özenden yoksundur. Sadelestirme adina dili, metnin kavramsal yapisi altüst edilecek bicimde bilincsizce bozulan; kimi söz baglamlari düsünülmeden komik bicimde okunan; ikinci basii dizgi yanlislari, rahatlikla dogrusu anlasilabilecegi ya da bulunabile-cegi halde, oldugu gibi birakilan bir yapitin ciddi bir degerlendirme konusu yapilabilmesi söyle dursun, okunabilmesi bile mümkün degildir. Amak-i Hayal, roman teknigi ile geleneksel anlati gelenegini birlestiren bir yapittir. Bu yüzden, ögreticilik amaci güttügü söylenebilirse de, tezli bir roman olma savi tasimaz. Kalkis noktasi, hep vurgulandigi gibi, salt Islam tasavvufu degildir. Hint ve eski Iran inanclari ve bilgeleri üc bölümün konusunu olustururken, Islam tasavvufundan da, bir tasavvuf önderinden de acikca hic söz edilmemis, bir tarikat seyhi ise olumsuz bir tip olarak sergilenmistir. Bu nedenle, Ahmed Hilminin tasavvufta icsellestirilmis ortak Dogu bilgeligine yaslandigini söylemek daha dogrudur. N. Ahmet Özalp