Ey Niyaz mürsid istersen bu yolda aska uy
Enbiya vü evliyaya ask olupdur reh-nüma
Hz. Pr Mehmed Niyaz-i Misr Halvet 1618-1694 dvan-i ilahiyatindaki nutk-i seriflerinde XIII. asrin hakkat dili olan
Ibn Arab, Hazret-i Mevlana ve Ynus Emre gibi üc büyük Islam mutasavvifinin tefekkürünü yeniden yorumlayarak aska ve
irfana ait hakkatleri kendi sülk tecrübeleriyle damitip süzerek yepyeni bir üslp ve terkiple takdm etmektedir. Onun ilahiyatini
kendinden önce ve sonra gelenlerden ayiran hussiyet sadece Ynustan, Ibn Arabden yahut Mevlanadan tevarüs ettigi
miras ile seyr ü sülk ve vahdet sirlarini billrlastiran ifadeleri degildir. Nitekim Hz. Niyaz dvan-i ilahiyatinda sülk sirasinda
yasanilmasi gereken fark ve cem sirlarini dengeli olarak vermektedir ki onu selefinden ayiran asil özellik budur. Sülku
sirasinda yasadigi ask ve irfan hallerini yorumlamaya calisan salikin hakkate dogru yol alirken hangi halde hangi receteyi
kullanacagini bilmesi, nefsinin tehlikeli yollara sapmasini önleyecektir. Niyaz Hazretlerinin ilahiyati bu sapmalari önleyecek
altin kurallari ihtiva etmektedir.
Hz. Prin ilahiyati tertip edildigi günden bugüne turuk-i aliyye mensplari tarafindan zikir meclislerinde besteli olarak
okunmus veya sohbetlerde serhedilmistir. Bu serhlerden birisi de Seyyid Muhammed Nrül-Arab Hazretlerine 1813-1887
aittir.
Esasen Seyyid Hazretleri Misirda dogan ve Ana dili Arapca olan bir zat oldugu halde manev bir sevk ile gelip yerlestigi
Rumelinde bir Türk gibi yasamis, sohbetlerini genellikle Türkce yapmistir. Niyaz-i Misr Efendimizin degerini herkesten cok
daha iyi anlayarak ihvanini onun manev tecrübelerini anlattigi ve bir tasavvuf ilmihali olarak kaleme aldigi ilahiyati ile egiten
Muhammed Nr elimizdeki bu ölümsüz serhi gönül ehline miras birakmistir. Seyyid Hazretleri ihvanina serhi yaparken
muhtemelen Bulak baskisini H. 12591843 esas almistir. Bu nüshada 185 nutk-i serif mevcuttur. Elinizdeki eser Seyyid
Muhammed Nrun M. 1875-1881 yillari arasinda Hak asiklarina yapmis oldugu derslerde tutulan notlarin terkibiyle ortaya
cikmistir. Seyyid Hazretlerinin görevlendirdigi dervsanin tuttugu bu notlar daha sonra Hüseyin Semsi Ergünes Hazretleri
1968 tarafindan karsilastirma yapilarak tebyiz edilmis ve son sekli verilmistir. Bu eserde metnin Ali Muhittin Ergünesin
elindeki müellif hatti ve sahsi kütüphanemizde bulunan istinsahi esas alinmistir.
